نوروزنوشتِ دوازدهم: «سال تحویل حرم و دروغ‌هاى حاج میرزا زکى‌خان»
سه شنبه 22 شهر جمادى‌الثانی
صبح چند نفرى دیدن آمدند. بعد اندرون آمدیم. حاجى افخم‌الدوله تمام از طهران صحبت مىداشت. صحبت بامزه او این بود که حاجى میرزا زکى‌خان* گذشته از تقلیدها که در تیاتر بیرون مىآورد هر چندوقت یک‌مرتبه با تلفن یا غیر آن یک دروغى جعل مىکند که مدت‌ها اسباب خنده مردم مى‌شود. تلفن حاجى میرزا زکى‌خانى ضرب‌المثل شده:
حاجى میرزا زکى‌خانى براى تحویل (سال) قم رفته بود. امسال هم جمعیت کثیرى مشرف شده بودند. از آن جمله آقاى نایب‌السلطنه بود. حاجى میرزا زکى‌خان دیده بود موقع دروغ است. این همه مردم را نباید بدون سرگرمى گذاشت. مىرود به تلفن‌خانه عمومى مىگوید ده دقیقه صحبت محرمانه دارم چقدر باید داد که شما اطاق را خلوت کنید؟ مىگویند پنج هزار. فورا مىدهد. تلفنچى خارج مى‌شود. خانه متولى‌باشى را صدا مىکند و مىگوید اعلیحضرت شاهنشاهى براى تحویل به قم مشرف مىشوند!
متولى‌باشى فورا این خبر را فاش مىکند و خودش هم مشغول تهیه پذیرائى مى‌شود. به خدام هم حکم مىکند صحن و حرم را پاک و تمیز کنند. آقاى نایب‌السلطنه خبر مى‌شود شبانه زن‌ها را حکم مىکند شیرینى خانگى تهیه کنند. حکومت، ادارهجات همه به هم افتاده مشغول تهیه مىشوند. آشوب و ولوله در شهر حکمفرما مى‌شود. خبرى هم حاجى میرزا زکى‌خان داشته که شاهزاده اکبرمیرزا صارم‌الدوله با اتومبیل خواهد آمد.
مختصر تمام مردم یک‌ساعت قبل از تحویل بیرون شهر براى استقبال و تماشا مىروند. اداره ژاندارم تمام صف کشیده منتظر ورود مرکب مسعود می‌شوند. از مهمانخانهها هم به‌واسطه تلفن مىپرسند اتومبیل رد شد؟ آنها هم جواب مىدهند بله گذشت. دیگر مال کى بود سؤال نمىکنند!
از دور اتومبیل اکبرمیرزا پیدا مى‌شود همگى به حال ادب و احترام مىایستند. اتومبیل مىرسد، صاحبمنصب ژاندارم فرمان مىدهد، ژاندارم هورا مىکشد. اکبرمیرزا میان اتومبیل هاج‌وواج مى‌شود چه هنگامهاى است. سرش را بیرون مىآورد مردم همگى تعظیم مىکنند، صلوات مىفرستند، دعا مىکنند، هرچه اکبرمیرزا مىخواهد بپرسد چه هنگامهاى است! ممکن نمىشود. آخر اتومبیل را نگاه مىدارد و بیرون مىآید.
حاکم، دیگران او را که مىبینند جلو مىروند. «اشتباه شده… بفرمائید اعلیحضرت چه ساعت تشریف مىآورند؟» مىگوید: «هیچوقت، چطور؟» «به ما اخبار کردند.» مىگوید: «من الان مىآیم و ابدا همچو صحبتى در طهران نبود دروغ است.» بعد از تحقیقات زیاد از اکبرمیرزا بهم مىافتند که این خبر از کجا نشر نموده. معلوم مى‌شود حاجى میرزا زکى‌خان نیرنگ را زده.
خبر مىرسد شاه حکم مىکند حاجى میرزا زکى را چوب زده اخراج کنند. حاجى محرمانه خانه حاجى محتشم‌السلطنه شوهر خواهرش مىرود و پس از چندى اختفا به خانه سپهسالار مىرود. او شفاعت مىکند عفو مى‌شود.
منبع: روزنامه خاطرات عینالسلطنه، ج6، ص: 4535 و 4534
*حاج میرزا زکى‌خان خواجه نورى در سال 1319 قمری فوت کرد و در صحن امامزاده صالح تجریش مدفون گردید. عیال و اولاد نداشت. باغ بسیار بزرگى در خارج دروازه شمیران آن عهد داشت «چلغوزیه» نام نهاده بود. و خانه مسکونى نزدیکى باغ را وقف تأسیس درمانگاه کرد. هنوز هم بنام او دایر است. (مسعود سالور)