معیرالممالک، در دوران صفویه و تا پایان دوران قاجاریه عنوان متصدی و مسئول ضرابخانه بودهاست. ضرب سکه و تعیین عیار آن به اختیار و اجازهٔ او بود، و کارکنان ضرابخانه، از ضرابان و حکاکان و صرافان و سفیدگران، همه تحت نظر او بودند، و عزل و نصب آنها در اختیار او بود. معیرالممالک در نزد شاه قربت و نفوذی تمام داشت، و مقربالخاقان محسوب میشد، یعنی میتوانست در مجالس خاص و عام نزد شاه برود و مطالب را بیواسطه به عرض برساند. معیرالممالک در سراسر مملکت نمایندگانی داشت که به کار مسکوکات رسیدگی میکردند.
از دوران صفوی تا اواخر قاجار این منصب به اعضای خانوادهای از بسطام سپرده میشد.
کسان با لقب معیرالممالک:
- دوستعلیخان معیرالممالک
- حسینعلیخان معیرالممالک
- دوستعلیخان نظامالدوله
- دوستمحمدخان معیرالممالک
- دوستعلی معیری
- دایرةالمعارف فارسی (به سرپرستی غلامحسین مصاحب)
- معیری، دوستعلی (۱۳۶۱)، رجال عصر ناصری، تهران: نشر تاریخ ایران
- معیرالممالک، دوستعلی خان، وقایعالزمان (خاطرات شکاریه)، نشر تاریخ ایران، تهران ۱۳۶۱