تاریخ قم، در ذکر احوال واخبار اعراب اشعری مؤلّف این کتاب به درستی دانسته نیست و فقط در آغاز تاریخ قم اشاره شده که چنین رسانیده انـد بـه مـن که کتابی مشتمل بر مجموع اخبار قم به نزدیک مردی از عرب که در شهر قم متوطن بود و نام او علی بن حسین بن محمد بن عامر بـن عـمـران بـن ابـي عـمر اشعری قمی بوده است و در سال ۳۲۸ قمری / ۹۴۰ میلادی سیلی به شهر قم رسید و آن کتاب در خانه نهاده بود و آن خانه فرود آمد و آن کتاب در آن میان تلف شد.(۱)
در این کتاب ذکر اخبار عرب بود که به قم، نزول کرده بودند.
آقا بزرگ تهرانی(۲) ، استظهار کرده است که از کلام مؤلّف استنباط می شود که مؤلّف آن همان علی بن حسین بن محمد صاحب خانه بوده که پدر وی از مشایخ شیخ کلینی است که در کافی از او روایات بسیاری نقل کرده است.(۳)
۱ تاریخ قم، حسن بن محمد شیبانی اشعری قمی (ترجمه)، ص ۱۲.
٢. الذريعة ، ج ۳، ص ۲۷۹.
۳. کافی ، ج ۱، ص ۱۳ ، ۲۴ ۲۵ ، ۳۴ به بعد به عنوان: ابو عبدالله اشعری و حسین بن محمد اشعری).
تحفه الفاطمیین فی ذکر احوال قم و القمیین، پیشکفتار ص ۱۵
مهیار موسوی
