شیخ احمد قمی (922 ـ 1009 ق) در سال 983 به همراه برادر کوچک‌ترش شیخ محمدسعید به قصد تبلیغ دین و به صورت تاجر از راه دریا وارد سیام (تایلند) شد.
در سال 998 به دربار راه یافت و با دختری از اشراف ازدواج کرد. به دلیل موفقیتش در ساماندهی تجار و کشتیرانی و نیز مقابله با کودتای ژاپنی‌ها، خیلی زود به وزارت و صدر اعظمی رسید و ریاست جامعۀ مسلمانان سیام را به دست‌آورد و اجازه یافت که تشیّع را تبلیغ کند.
نسل او و برادرش از همسران تایلندی‌شان چهار قرن است که در سیاست و تجارت و دین و دانش تایلند نقش مؤثر دارند.
اسناد تاریخی مربوط به او (شامل: تبارنامه‌ها، مهرها، گزارش‌های تاریخی، طومارها، کتیبه‌ها، سنگ قبرها و …) که توسط بازماندگان بودایی و مسلمان او مشترکاً گردآوری و متشر شده‌اند، نشان می‌دهند که وی القاب:
قمی، پایین شهری، چارمندانی / چارمندونی، میرزا، فقیه و شیخ داشته و شیعۀ دوازده امامی بوده است.
مقبرۀ وی در شهر آیوتایا، پایتخت پیشین تایلند، اکنون روزانه توسط بودایی‌ها و مسلمان‌ها زیارت می‌شود.
سنگ قبر داماد و برادرزاده‌اش آقا محمد بن محمد سعید بن محمد حسن نیز در همان حوالی برجاست.
ظاهراً مرحوم استاد علی اصغر فقیهی در بازگشت از سفر شرق دور و دیدار با افرادی از خانوادۀ بودایی بوناگ و خانوادۀ مسلمان احمد چولا (نوادگان بودایی و مسلمان شیخ احمد) نخستین کسی بود که شیخ احمد را به مردم ایران معرفی کرد.
حدود سه دهه بعد، محمد تمهیدی، بخش پایانی کتابش «تایلند سرزمین طلایی» (تهران: الهدی، 1379) را به گزارش مفصّل سمینار بین المللی شیخ احمد قمی و اطلاعات مطرح در آن اختصاص داد.
محمدهادی خالقی
