در پاسداشت دکتر عباس حری

دکتر عباس حرّی، استادی دانشمند با ۹۵ سال سن فردی بسیار سختکوش است. پژوهشگری با ۷۰ سال سابقه زبان آموزی و تربیت حدود ۲ میلیون زبان آموز که در سال ۱۳۴۰ مؤسسه ملی زبان را بنیان نهاد.
و اکنون بسیار خوشحالم که خداوند به من توفیق عنایت فرمود تا بتوانم در زمان حیات استاد، شمه‌ای از خدمات و زحمات فراموش نشدنی‌و طاقت‌فرسای ایشان را در زبان آموزی جوانان کشور به نگارش درآورم.
در سال ۱۳۳۰ شهرستان قم منحصراً دارای یک دبیرستان کامل ۶ کلاسه به نام دبیرستان حکیم نظامی بود که در زمان خدمت وزیر فرهنگ وقت، شادروان علی اصغر حکمت، در سال ۱۳۱۷ به بهره‌برداری رسید.
این دبیرستان در دهه هفتاد، جزو ۸ دبیرستان ماندگار کشور به ثبت رسید.
در کلاس چهارم دبیرستان بودم که آقای عباس حری (در آن موقع هنوز دکتر نشده بود) به عنوان دبیر زبان انگلیسی به قم و دبیرستان ما وارد شد.
در اینجا باید بگویم که این دبیرستان از زمان افتتاح تا دهه ۳۰ قریب ۲۰ سال دارای بهترین و با سوادترین دبیران کشور بوده است و علت آن چند موضوع بوده است. اول اینکه معمولاً اختیار انتخاب محل خدمت برای شاگرد اول‌های دانشکده‌ها و دانشسراها بعد از تهران به عهده آنها بوده و آنها معمولاً قم را انتخاب می‌کردند. دوم انتخاب شهر قم برای خدمت بیشتر به خاطر نزدیکی تهران و امکانات وسائل رفت و آمد در تمام ساعات شبانه روز٫ دلیل سوم گروهی از این استادان نیز وجود حوزه علمیه و استفاده از محضر علمای اعلام و آیات عظام بوده است.
در سالهای تحصیل اول و دوم و سوم دبیرستان، دبیران زبان انگلیسی برای دانش‌آموزان شایستگی چندانی برای این کار نداشتند و به ناچار انجام وظیفه می‌کردند.
سال ۱۳۳۰ بود که آقای عباس حری وارد قم و وارد کلاس ما شد. از همان جلسه اول تشخیص دادم که آقای حری، زبان آموزنده واقعی و کاملاً مسلط به زبان انگلیسی است و به تدریس و یاد دادن زبان به دانش‌آموزان تسلط وافی و کافی را دارند. باید متذکر شد که ممکن است فردی زبان انگلیسی یا هر علمی را خوب بداند ولی همان علم را نتواند تدریس و به شاگردان تفهیم کند، اما آقای حری، هم به زبان انگلیسی کاملاً مسلط و هم قدرت تدریس و تفهیم به دانش‌آموزان را به بهترین وجه داشت و این مطلبی است که تمام شاگردان، آن را قبول دارند.
به جرأت می‌توانم بگویم که قبولی من در کنکور دانشکده پزشکی، تسلط و آشنایی کامل و دقیقی بود که به زبان انگلیسی داشتم که مدیون و مرهون آقای حری هستم.
در آن زمان،‌ در دهه ۳۰، برای امتحان کنکور ۴ درس فیزیک، شیمی، طبیعی و زبان مورد نیاز بود. آقای حری، هر هفته از تهران به قم می‌آمدند و ۲ روز حدود ۱۰ ساعت تدریس داشتند و بقیه هفته را در تهران جهت ادامه تحصیل خود برای احراز درجه دکترا صرف می‌کردند.
با ۳ سال خدمت استاد و تدریس زبان در دبیرستان حکیم نظامی(سالهای ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۳) خدمت استاد در قم پایان یافت و به تهران منتقل شدند. من هم تحصیلم در دبیرستان حکیم نظامی پایان یافت و موفق به دریافت دیپلم ششم طبیعی آن زمان(در سال ۱۳۳۷) شدم.
پس از انتقال به تهران، استاد تدریس را در دبیرستانهای تهران ادامه داد. و در این موقع بورس تحصیلی شورای فرهنگی بریتانیا و تحصیل در دانشگاه «MIDDLE SEX» را آغاز و پس از ۲ سال به تهران بازگشتند و در دانشگاه تربیت معلم (تربیت دبیر زبان انگلیسی برای دبیرستان‌ها)‌ به خدمت خود ادامه دادند. ایشان در این مقطع، دکترای زبان انگلیسی و دکترای ادبیات فارسی را احراز کرده بودند.
پس از ده سال خدمت دبیری و تدریس در قم و تهران، ضمن خدمت، به تأسیس موسسه‌ای نامی و شکوه‌مند به نام «موسسه ملی زبان» همت گماشتند.
این موسسه در سال ۱۳۴۰ سال تاسیس نهال کوچکی بود و چنان به رشد و شکوفایی رسید که مورد استقبال کلیه جوانان زبان آموز قرار گرفت و شعباتی کم‌کم در چهار گوشه تهران و بعضی شهرستان‌ها دایر نمود و اینک پس از ۵۷ سال که از شروع کار آن می‌گذرد، نزدیک به دو میلیون زبان آموز در این موسسه به فراگیری زبان مشغول‌اند.
خوب به خاطر دارم که در موقع نام نویسی، زبان آموزان چنان ازدحام و جمعیتی در حاشیه چهار راه پهلوی آن روز(ولی عصر فعلی)‌می‌شد که ترافیک اتومبیل‌ها دچار اختلال و کندی می‌شد.
روش تدریس صحیح، انتخاب معلمین کار آزموده و دلسوز، اخلاق خوش استاد با همکاران و زبان آموزان، و تألیف کتاب‌های درسی توسط شخص دکتر عباسی حری، چنان مورد توجه زبان آموزان قرار گرفت که آوازه و نام موسسه ملی زبان در همه جا پیچید. از ویژگی‌های این موسسه بر سایر موسسات زبان در تهران، کتابهای تدریسی متعلق به خود موسسه و از ابتکارات و تألیفات خود دکتر حری بود که چنین چیزی در دیگر موسسات زبان نبود.
زبان آموزان این موسسه، اکثراً بعد از تحصیلات دانشگاهی دارای شخصیت‌های برجسته‌ای شدند که بیشتر آنها دارای مصادر امور مملکتی در سطوح بالا گردیدند و گروهی نیز در کشورهای خارج شاخص و مایه افتخار ایران شدند.
سال ۱۳۳۳ که پایان تحصیلات دبیرستانی من بود تا سال ۱۳۶۸(حدود ۳۵ سال) بین من و استاد جدایی افتاد. او به کار خود مشغول و من حدود ۱۰سال دنبال تحصیل پزشکی و تخصص در رشته پزشکی و بقیه مدت را مشغول خدمت در شهرستان‌ها و مسافرت‌های خارج بودم تا این که پس از این مدت در سال ۱۳۶۸ در تهران مستقر شدم و دوباره استاد دکتر عباس حری را در موسسه ملی زبان یافتم و دوره دوستی جدید و ارتباط من با استاد مجدداً پس از ۳۵ سال برقرار شد.
در این دوره از دوستی و ارتباط، دکتر حری در ۶۶ سالگی و من ۵۳ ساله بودم.
در سال ۱۳۶۸ که من اقدام به پایه‌گذاری انجمن دانش‌آموختگان دبیرستان حکیم نظامی، برای تجلیل از مقام والای معلم کردم، استاد را به این جلسه دعوت و از این سال به بعد ایشان همه ساله در این همایش شرکت و ما را در ارائه برنامه‌ها و تنظیم آن یاری و در مسائل مادی و هزینه‌های جشن یاری می‌دادند.
اینجانب که بنیانگذار و برگزار‌کننده این همایش‌های سالانه بودم، در تمام جلسات و همه اوقات با مشورت و همفکری با دکتر حری به تشکیل جلسات اقدام می‌کردم و استاد با عشق و علاقه و طیب خاطر وقت خود را صرف کمک و راهنمایی من می‌کردند.
این جلسات، با دعوت از دبیران گذشته از سال ۱۳۱۷ شروع گردید و اکنون سایر دبیران ادوار گذشته تا به امروز همچنان شاگردان دبیرستان حکیم نظامی از شروع کار دبیرستان(سال ۱۳۱۷) تا به امروز، در آن شرکت می‌کنند.
به عنوان قدردانی و سپاس از زحمات و خدمات آنها به یک یا چند نفر از دبیران لوح سپاس و قدردانی داده می‌شود و چنانچه درگذشته باشند، از آنها تقدیر شده و لوح سپاس به خانواده‌ آنها داده می‌شود.
در این همایش، سخنرانی‌های علمی و ادبی توسط استادان و دانش‌آموختگان انجام می‌شود. ذکر خاطرات تحصیلی توسط دبیران و دانش‌آموختگان و انجام برنامه موسیقی ایرانی، از دیگر برنامه‌های این محفل است.
بیست و هفتمین همایش سالانه دبیر شدن در سال جاری در ماه آذر در همان دبیرستان در قم تشکیل شد که بیش از ۵۰۰ نفر استاد و دانش‌آموخته در آن شرکت کردند.
در چهاردهمین اجلاس سالانه آقای دکتر حری دستور دادند که بنا به درخواست من برای یک سال عنوان همایش، تجلیل از شاگردان باشد و کلیه هزینه جشن توسط ایشان پرداخت شد و ورودیه از افراد دریافت نگردید.
در این همایش دکتر عباس حری ۱۵ نفر از شاگردان قدیمی خود را به دریافت لوح سپاس مفتخر نمودند.
ناگفته‌ نماند ایشان هم اکنون به علت کهولت سن و خستگی مفرط پس از ۷۰ سال کار مداوم آموزشی، اکثر شعبات موسسه را تعطیل و تنها به اداره یک واحد از مجموعه واحدهای خود ادامه کار می‌دهند.
در سال ۱۳۹۰ پنجاهمین سال موسسه ملی زبان در هتل استقلال با شرکت گروه زیادی از دانش‌آموختگان و استادان و دیگر بزرگان تشکیل گردید و در آنجا کتاب جامعی با چاپ نفیس و رنگی و عکس‌ها و تصاویر از دوران کودکی و تحصیل استاد حری در کرمان تا مراحل مختلف در تهران و دانشگاه لندن، به یک حاضران اهدا شد.
این کتاب در نوع خود بی‌نظیر و بسیار زیبا و جالب توجه است.
در خاتمه، به ذکر خلاصه‌ای از شرح زندگی استاد دکتر عباسی حری بسنده می‌کنم:
ـ سال ۱۳۰۲ تولد در کرمان
ـ سال ۱۳۱۹ اخذ گواهی نامه زبان انگلیسی از دبیرستان C.M.S کرمان. این دبیرستان زیر نظر یک mission مذهبی انگلیسی اداره می‌شد و در همین سال به علت وقوع جنگ جهانی دوم و تمایل دولت وقت ایران به تعامل با دولت آلمان بسته شد.
ـ سال ۱۳۲۱ فارغ‌التحصیل از دانشسرای مقدماتی کرمان و اشتغال به تدریس در مدارس استان
ـ سال ۱۳۲۹ فارغ‌التحصیل از دانشکده ادبیات و دانشسرای عالی دانشگاه تهران
ـ سال ۳۱ـ۱۳۲۹ دوره دکترای ادبیات فارسی
ـ سال ۳۳ـ۱۳۳۰ دبیری در دبیرستان حکیم نظامی قم
ـ سال ۳۷ـ۱۳۳۴ دبیر دبیرستان‌های تهران
ـ سال ۱۳۳۷ برنده بورس تحصیلی شورای فرهنگی بریتانیا و تحصیل در دانشگاه لندن
ـ سال ۱۳۳۹ اشتغال در دانشگاه تربیت معلم تهران(تربیت دبیر زبان انگلیسی برای دبیرستان‌ها)
ـ سال ۱۳۴۰ تاسیس موسسه ملی زبان
ـ سال ۶۶ـ۱۳۵۷ مطالعه و تحقیق در آمریکا Texan ، new York
ـ سال ۱۳۸۲ احراز درجه phd از دانشگاه لندن در تحصیل
ـ سال ۱۳۸۷ ـ ۱۳۸۳ تألیف یک دوره کتاب در ۵ جلد برای زبان آموزان خردسال و تالیف دوره دیگر در ۱۱ جلد برای مراحل مقدماتی و میانه موسسه ملی زبان و تالیف دوره language در ۶ جلد. جلد ۱ و ۲ و ۳ برای دوره‌ راهنمایی و جلد ۴ و ۵ و ۶ برای دوره دبیرستان، این دوره به عنوان طرح تکمیلی آموزش زبان در راهنمایی و دبیرستان نامیده می‌شود.
ـ سال ۱۳۹۰ برگزاری جشن باشکوه، پنجاهمین سال خدماتی موسسه ملی زبان در هتل استقلال با شرکت حدود ۳۰۰ نفر از بزرگان، دانش‌آموختگان استاد و زبان آموزان موسسه و اهدا کتاب نفیس بیوگرافی استاد.
در خاتمه، به یک اقدام مفید و ارزنده دیگر استاد دکتر عباس حری اشاره می‌کنم که چون حضرت استاد، مقام همکاران خود را همیشه ارج می‌نهند، در ۱۷ اسفند سال جاری، بزرگداشت باشکوهی برای همکار قدیمی خود در موسسه ملی زبان آقای دکتر بیاناتی در هتل اسپیناس تهران برگزار می‌کند که نشان از قدرشناسی و توجه به همکار قدیمی خود دارد.
در پایان، این شاگرد قدیمی استاد، از خداوند بزرگ سلامتی و طول عمر و سعادت و موفقیت بیشتر برای وجود نازنین دکتر عباس حری (در ۹۵ سالگی) آرزومندم.
دکتر علی محسنی
روزنامه اطلاعات (سه‌شنبه ۱۴ اسفند ۹۷)، ضمیمه ادبی – هنری، ص۷.