پنجشنبه شب گذشته(18/6/1395) جناب علیمحمدی دانشجوی دکترای زبان‌های باستانی – که در جلسه بررسی«کتاب قم» در بنیاد قم‌پژوهی شرکت داشتند – تماس گرفتند و در مورد خانم لمبتون(1912-2008م) پرسیدند.
اینک شرحی که بر روی جلد کتاب معروف وی «مالک و زارع در ایران» مندرج است برای آگاهی علاقه‌مندان تقدیم می‌شود:
«دکتر آن.ک.س.لمبتون از ایرانشناسان معاصر انگلیس است. زبان و ادبیات فارسی را در مدرسۀ مطالعات شرقی و آفریقایی وابسته به دانشگاه لندن فرا گرفته و در سال 1936 موفق به گرفتن درجۀ دکتری فلسفه شده است. وی از سال 1939 تا 1945 به عنوان وابستۀ مطبوعاتی سفارت انگلیس در تهران مشغول خدمت بوده و در سال 1945 به دانشیاری و در سال 1953 به مقام استادی ادبیات فارسی دانشگاه لندن نایل آمده و در سال 1945 موفق به گرفتن درجۀ دکتری ادبیات شده است. از مهم‌ترین آثار او باید «مالک و زارع در ایران»(1952)، «دستور زبان فارسی»(1953)، «سه لهجه از لهجه‌های ایرانی»(1938) را نام برد.
گذشته از این کتاب‌ها، دکتر لمبتون مقالات متعدد محققانه‌ای نوشته و در مجلات مختلف انتشار داده است که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از «شرحی در بارۀ تاریخ قم »(1948)، «جهانداری سنجر بنا به شرح و تفصیل عتبه الکتبه»(1957)، «جامعۀ اسلامی در ایران »(1954)، «اندیشه‌هایی در بارۀ آئین جهانداری از نظر ایرانیان»(1956)، «نصیحه الملوک و آئین شهریاری»، «تأثیر تمدن غرب در ایران»(1958) و «انجمن‌های سری و انقلاب ایران در سال 1324قمری»(1958)».
(مالک و زارع در ایران، ا.ک.س.لمبتون، ترجمۀ منوچهر امیری، مرکز انتشارات علمی فرهنگی، چاپ اول، 1339، چاپ سوم 1362 با تجدید نظر کلی)
مهم‌ترین کتاب خانم لمبتون «مالک و زارع در ایران» است. الحق زحمت فراوانی بابت آن کشیده و از مراجع اساسی در این موضوع است و بدون شک ماندگار نیز خواهد ماند. ایشان در پایان کتاب واژه‌نامه‌ای در مورد اصطلاحات کشاورزی و دامداری ایران با استفاده از مصطلحات محلی گذاشته‌اند که برای فهم متن‌های مربوط به این موضوع به کار می‌آید. یکی از منابع ایشان در کتابشان و واژه‌نامه، «تاریخ قم» یا درست‌تر«کتاب قم» بوده است. متن کتاب و واژه‌نامه صرف نظر از پاره‌ای ایرادهای احتمالی نشان می‌دهد که آن مرحوم کتاب را به‌خوبی خوانده و بررسی کرده است. کاری که از ما ایرانیان توقع می‌رفت و باید داشت. خانم لمبتون در سال 2008 میلادی در سن 96 سالگی درگذشت. از ایشان حکایات بسیاری در مورد تأثیرش در وقایع سیاسی ایران معاصر و زندگی شخصی‌اش باقی مانده است. گفته می‌شود که پایپوش وی گیوه و وسیلۀ رفت و آمدش دوچرخه بوده است. مقاله او در بارۀ تاریخ قم با این مشخصات ترجمه و منتشر شده است: «شرح وگذارشی از تاریخ قم»، ترجمۀ نصرالله فتوحی، کتاب ماه(تاریخ وجغرافیا)، ش46-47 (مرداد1380)، ص64-71
شایان ذکر است که کتاب قم متضمن عباراتی به زبان پهلوی است و می‌سزد که پهلوی پژوهان به آن عنایت داشته باشند.
