کویرهای استان قم

کویر چهارطاقی :
کویر کوچک موسوم به چهارطاقی در سراسر جناح جنوبی دریاچه نمک و از سمت شرق به فاصله نزدیکی نسبت به کویر مرنجاب و جاده مواصلاتی آن قرار دارد و در 130 کیلومتری قم قرار دارد.
این کویر مستطیل شکل که از حوالی مرنجاب آغاز می شود تا حوالی روستاهای امین آباد، مبارک آباد، قاسم آباد امتداد می یابند و در شمال تپه ماهورهای تخت بزرگ آن را به دشت و کویر قره چای اتصال می دهد. در میان این کویر کالهای خشک و تعداد اندکی از رودخانه های فصلی بسیار کوچک مشاهده می گردند.
کویر سیاهکوه غربی :
کویر سیاه کوه غربی که بخش اعظم آن در استان تهران قرار دارد با قم 50 کیلومتر فاصله دارد. این کویر وسیع و بزرگ تا حوالی مسیله از سمت غرب و از جنوب تا نزدیکی دره رودخانه فصلی موسوم به قره چای امتداد می یابند. در این کویر که با سراشیبی اندکی رو به جنوب شرقی در پهنه بسیار وسیعی امتداد می یابد در واقع از انشعابات رودخانه اصلی جار جارود شور پوشیده شده است.
در میان این کویر جاده های متروکه فراوانی به چشم می خورد که عمدتا از سمت حوزه مسیله بدین سوی کشیده شده است. سیاه کوه با ارتفاع 1375 متر آن را از دشت امامزاده احمد و کویر سیاهکوه و قصر بهرام جدا می سازد.
کویر قره چای :
این کویر که در 60 کیلومتری غرب قم قرار دارد دارای آبریزهای نسبتا کوچکتری از شعبات رودخانه قره چای تا مدخل دریاچه نمک قم است. کویر در نزدیکی دریاچه نمک به شوره زارهای وسیعی می رسد و در جنوب آن نمکزار کوچکی در نزدیکی اکبرآباد قم قرار دارد. جناح غربی این کویر به دهستانهای خلج آباد و چهاربرج و از سمت شرق به کناره وسیع و سفید کویر نمک منتهی می شود و در آن کمتر از جاده های متروکه اثری به چشم می آید.
کویر قمرود :
کویر کوچک قمرود در فاصله 15 کیلومتری شمال شهر قم و در امتداد قمرود و تحت عنوان مرگ قمرود است. این کویر کوچک که در میان روستاهای بسیار کوچکی چون شریف آباد، سیف آباد، قشلاق البرز، ملک قلعه و چند مزرعه کوچک و بزرگ قرار گرفته است. هر ساله در زمستان با جریان یافتن قمرود به باتلاق کوچکی مبدل شده و در تمام ایام سال به کویری خشک و لم یزرع تغییر چهره می دهد.
ارتفاع متوسط این کویر از سطح دریا حدود 800 متر بوده و جاده مواصلاتی قم به قمرود و حوزه مسیله از سراسر جناح شرقی آن می گذرد. رودخانه بزرگ و فصلی قره چای در شمال آن جریان داشته که شعبات زیادی از آن از کناره های قمرود تا این محل به پیش رانده می شود و در جناح غربی این کویر اتوبان قم تهران قرار دارد.
کویر نمک :
کویر نمک در 140 کیلومتری شمال قم قرار دارد. در مرکز آن دریاچه نمک کوچکی به نام حوض مُرّه قرار دارد. این کویر که به بیابان های کوچکتری در اطراف آن متصل می شود از جنوب به روستاهای صدرآباد و عسگرآباد و اسماعیل آباد ، از غرب به دریاچه حوض سلطان و قلعه سرخ و از سمت شرق به دره رودخانه شور منتهی می شود. قلعه دیرگچین در منتهی الیه شمال غربی آن قرار دارد. این کویر از دیدنی ترین کویرهای نزدیک به استان تهران است.
کویر مسیله :
کویر مسیله در 10 کیلومتری قم در سمت شمال و شمال شرقی قرار دارد و توسط دریاچه حوض سلطان و دریاچه نمک محصور شده است. دریاچه نمک و کویر مسیله مصب دو رودخانه مهم مرکزی ایران یعنی رودخانه قمرود (اناربار) و رودخانه قره چای است. در 50 سال پیش این دشت یکی از بهترین مراتع استپی و دشتی بوده به گونه ای که محل چرای اسب های دولتی در آن زمان بوده است و نیز رمه های بزرگ گوسفند و شتر در دشت مذکور به چرا می پرداخته اند. علاوه بر مراتع خوب در این دشت، مسیله یکی از بزرگترین تولید کنندگان غلات در بخش مرکزی ایران بوده است. اما در حال حاضر قسمت های عمده آن تنها پوشیده از درختان گز و تاغ است.