زندگی و شخصیت شاطر عباس صبوحی

چکیده:
پژوهشگران، گاه نسبت به غياب شاطر عباس صبوحی از تاریخ های ادبیات دوره قاجار به ایراد روا داشته اند و حتی این غباب را یک نوع سانسور انگاشته اند. با این حال، بی گمان فقدان اسناد معتبر درباره زندگی او و ورود پرشمار شعرهای غیرصحیح الانتساب به مجموعه شعرهای وی، یکی از عوامل این غباب بوده است. تذكرة شعرای معاصرين دار الايمان قم که طی دوره جوانی شاطر عباس تألیف شده است، با آوردن چکیدة احوال و نمونه اشعار صبوحی تا حدی این ایراد را رفع می کند. در مقاله حاضر، بر مبنای این تذکره به واکاوی زندگی و شخصیت صبوحی پرداخته ایم. این مقاله با روش تحلیلی و تاریخی پیش رفته است و نتیجه آن نشان میدهد که صبوحی (۱۲۵۷-۱۳۱۵ ق)، متولد در قم و متوطن و متوقی در تهران عصر ناصری، یک شاعر مردمی خوش قریحه با تعارض‌های درونی میان «کم‌سوادی و اطلاع»، «تجرد و عشق» و در برهه‌ای حتی ، پریشان حالی و فراآگاهی» بوده است و همه این تعارض ها به تعارض درونی اصلی وی، يعني عام بودن اجتماعی و خاص بودن فردی باز می گردند. همین تعارض، موجبات شهرت و محبوبیت او را میان عام و خاص فراهم آورده است و این دو طبقه، از زندگی وی روایات متناقضی هماهنگ با روحیات خود به دست داده‌اند، تا جایی که مطابق موارد مشابه، گاه در این باره، داستان پردازی‌ها و افسانه سازی‌ها صورت گرفته است.
دکتر علیرضا فولادی
دانشیار دانشگاه کاشان
فصلنامه علمی کاوش نامه سال بیستم، بهار ۱۳۵۸، شماره 40