قلعه دختر قم این بنای کوچک در فاصله حدود ۱۵۰۰ متری غرب شهر و بر تپه‌ای که بین رودخانه و راه سلطان‌آباد گسترده است قرار گرفته. از این بلندی انسان بر دشت بسیار حاصخیر اطراف شهر مسلط است و چشم از راه دور می‌تواند راه‌های اصلی ورود به شهر را تشخیص دهد. مسافری که از تهران، کاشان و یا اصفهان می‌آید اگر سابقه ذهنی داشته باشد می‌تواند بقایای این بنای کوچک را بیابد…
ساخت کلی بنای قلعه دختر نشان می‌دهد که متعلق به اواخر دوره ساسانیان است. در خصوص این که غرض از ساختن آن چه بوده باید بگویم با توجه به موقعیت آن برای هدف‌های مذهبی یا نظامی ساخته شده است. در صورت اخیر مورد استفاده شبستان روباز قابل‌توجیه نیست زیرا برای امر دفاع وجود دیوارهای قطور با سوراخ‌ها و جان‌پناه و مدخلی صعب‌العبور شایسته‌تر می‌بود. به عکس در آن خصوصیات یک بنای زردشتی را که عبارتست از در معرض دید قرار داشتن شبستان محل اجرای مراسم و وجود محلی تنگ و تاریک برای نگهداری آتش مقدس باز می‌یابیم.
دقتی که در جدا کردن اتاقک آتش به کار رفته چشمگیر است. چون راهرو دارای پیچ و خم است، درها در یک محور و راستا قرار ندارد و بدین ترتیب مانع از ورود نور خورشید می‌شوند. امکان دارد وظیفه مجرای بیضی‌شکل که مسلما اثر باقیمانده از چوب‌های اتصال نیست این بوده که دود را به خارج هدایت کند. بنا در مجاورت رودخانه که کار تطهیر را آسان می‌کرده واقع شده است.
بنای قلعه دختر قم یک نیایشگاه ساده نیست، یک آتشکده کوچک است. دلیل فقدان بناهای تابعه این است که به شهر نزدیک بوده و رهبانان می‌توانسته‌اند به راحتی به آنجا رفت‌وآمد کنند.
منبع: ماکسیم سیرو، کتاب آثار ایران
1 دیدگاه