امامزاده احمد روستای کاسوا

بقعه این امامزاده در یک کیلومتری غرب روستای کاسوا از توابع بخش خلجستان قم قرار دارد و به شاهزاده احمد بن علی مشهور است. ساختمان بقعه، بنایی قدیمی و با توجه به اشعاری که بر روی صندوق آن حک شده، به سال ۱۰۰۷ ه. ق، هم‌زمان با حکومت شاه عباس صفوی مربوط می‌شود. نکته اصلی و بارز بنا، اصالت نقشه آن است که با توجه به الحاقات آن در دوره ‌های مختلف، خدشه‌ای به آن وارد نشده است؛ همچنین چگونگی قرار گیری آن بر روی تپه و اشراف به ایوان جنوبی و فضای سر سبز دامنه تپه از نکات مورد توجه این بنا است. این بنا به شماره ۶۵۱۹ و در تاریخ ۱۳۸۹ به ثبت آثار ملی و تاریخی رسیده است.
درباره شخص مدفون در این بقعه، دو دیدگاه است. برخی او را از نوادگان امام سجاد (ع) می‌دانند که نسب شریفش با چهار واسطه به آن حضرت منتهی می‌شود که از قرار ذیل است:
سید احمد بن علیالشاعر بن ابی محمد حسن‌الشجری بن علی‌اصغر بن عمرالاشرف بن امام علی بن الحسین السجاد (ع).
وی مکنی به ابوالحسین و ملقب به صوفی، و سیدی جلیل القدر، عظیم الشان و بسیار بزرگوار بود. او به جهت زهد و عبادت زیاد به صوفی ملقب شد. سید احمد برادر امام حسن بن علی الاطروش – مؤسس دولت علویان طبرستان – است که ظاهرا از طرف برادر خود مأمور به قم شده بود. در بعضی از منابع آمده است که سید احمد صوفی پس از وفات برادرش و اختلاف فرزندان او در جانشینی پدر، به قم مهاجرت نموده و گوشه انزوا را برای عبادت خداوند برگزیده و به روستای کاسوا مهاجرت نموده و در همان جا وفات یافته است.
امام فخر رازی، نخستین عالم انساب است که از مهاجرت او ا به قم خبر داده است. سید احمد، عموی مادر سید رضی و سید مرتضی است. ابن عنبه، کنیه سید احمد را ابوعلی نوشته و برای او فرزندی به نام ابوطاهر محمد الموسوس ذکر می‌نماید که نسلش در مصر بوده‌اند.
مرحوم عباس فیض معتقد است که احمد بن علی الشجری در مزار بابلان و در اطراف حرم حضرت معصومه (س) دفن شده است. ولی امروزه اثری از قبر وی نیست.
عده‌ای دیگر، شخص مدفون در این بقعه را ابوعلی احمد بن علی بن محمدالشجری بن عمرالاوسط بن علی الاصغر بن عمرالاشرف این امام زین العابدین علمی دانند که پسر عموی شخص اول، و بنا به نوشته امام فخر رازی در قم نقیب و سرپرست سادات و به صاحب خال مشهور بود. ابن طقطقی از قول ابن مهنا چنین نقل می کند: در قم جمعیتی از فرزندان او را دیده است. او فرزندی به نام حسن، و از او ابوطالب محمد، و ابوالقاسم جعفر به وجود آمده است. به هر حال، هریک از دو شخصیت فوق، از مشاهیر سادات حسینی قم و از علما و زقاد عصر خود بودند. و وفات آنان با توجه به واسطه‌ها در نسب شریفشان در نیمه اول قرن چهارم هجری اتفاق افتاده است.
منبع: کتاب هزار مزار ایران
عکس: آمنه جباری نیک