علی‌آباد نامه یا سفرنامۀ ذهابیه نگاشتۀ سرکار محمد کاظم خان کاشانی است که جناب دکتر مدرسی طباطبایی آن رادر اوایل دهۀ پنجاه به چاپ رساند. این رساله از معدود رسالاتی است که به زبان فنی با موضوع معماری در زمان ناصرالدین شاه به دست معماری پردقت و حوصله به نگارش درآمده ومتضمن اصطلاحات معماری آن روزگار نیز است. جناب مدرسی در ابتدای آن چنین نگاشته است:
«علی‌آباد نامه یا سفرنامۀ ذهابیۀ قم، شرح مشاهدات سفری که امین السلطان در روزهای16-19صفر سال 1304به قم نموده است.
هدف از نگارش علی‌آباد نامه یا سفرنامه ذهابیه وصف راه جدید تهران – قم[همین راه قدیم قم – تهران کنونی] احداثی امین الشلطان و منازل میان راه به‌خصوص در علی آباد بوده است. این راه جدید را او به منظور آبادی املاک خود – که همه در طول این مسیر قرار داشت و از راه قدیم دور و پرت بود – احداث کرد و عبور از راه قدیم را که بسیار هموارتر و هفت فرسخ نزدیک‌تر بود(جنگ فیض ش 161 کتابخانۀ عمومی آقای مرعشی، 81پ – 82 ر) ممنوع ساخت، لیکن چون باز هم بسیاری از همان راه استفاده می‌کردند، دستور داد رودخانۀ قم و ساوه را به کویر حوض سلطان که گذرگاه راه پیشین بود سُر دادند، در نتیجه کویر به دریاچه‌ای تبدیل شد و راه قدیم از میان رفت. شرح این ماجرا در برخی از نوشته‌های همان دوره و پس از آن آمده و نموداری است از تعدیات و زورگویی‌های رجال دورۀ ناصری.» (کتابشناسی آثار مربوط به قم، مدرسی طباطبایی،1353ش، چاپ حکمت قم، ص 115-116)
نگارندۀ این سطور از کودکی به یاد دارد که کهن سالان قمی از دوری هفت فرسخی راه کنونی قم – تهران نسبت به راه قدیم یاد می‌کردند. محلۀ دروازه ری شهر قم و زنده بودن نام آن یادآور تردد از راه کهن است. با این وصف این پرسش پیش می‌آید که آیا راه کهن قابل احیا است یا خیر؟ جناب مهندس موسوی کارشناس متعهد ادارۀ منابع طبیعی از روی گوگل ارث فاصلۀ مرکز قم – ری را 110 کیلومتر برآورد کردند. اگر فاصلۀ نزدیک‌ترین نقاط محدودۀ هر دو شهر را با هم اندازه‌گیری کنیم، به یقین فاصله کوتاه‌ترمی‌شود و شاید به کم‌تر از صدکیلومتر برسد.
با وجود این‌که راه قدیم قم – تهران دوبانده شده است وعلی‌رغم ایجاد اتوبان قم – تهران و این‌که راه آهن تُندسِیر تهران – اصفهان در دست اجرا است و نگارنده عوامل پیمانکار چینی را در بازدیدهای میدانی در اطراف قم دیده است، احیای جاده کهن ری – قم هنوز جذابیت خود را دارد؛ چرا که هر فرسخ/فرسنگ حدود شش کیلومتراست و با فرض دوری هفت فرسنگی جاده‌های فعلی ودر حالت امکان احیای جاده کهن، حدود چهل کیلومتر راه کوتاه‌تر می‌شود. شایان گفت است که مسیر کهن در دشت واقع است و جاده‌سازی در آن نیاز به تسطیح و انفجار ندارد. ضمن این‌که بیشتر مسیر از زمین‌های ملی/دولتی می‌گذرد و احتیاج به تملک (خرید اراضی) ندارد.
همچنین در چند سال اخیر که بار ترافیک روزهای تعطیل مسیر اتوبان قم – تهران افزایش یافته است، برخی پیشنهاد چهار بانده شدن این اتوبان را مطرح ساخته‌اند. اما به دلیل احداث خط مترو تهران به فرودگاه که درحاشیه اتوبان مراحل پایانی را طی می‌کند، این گزینه خود به خود منتفی است.
انتظار می‌رود کارشناسان دارای صلاحیت و اداره‌های راه و شهرسازی قم و تهران و النهایه وزارت راه و شهرسازی به این پیشنهاد با تامل بنگرند.
